Цитата ?аза?ша ма?ыналы с?здер
Обновлено: 19.09.2024
Бейне жазбаны көру арқылы өздері құмырсқаның қандай жәндік екенін айта отырып мақал-мәтел шығару,ішінен қарама-қарсы мағыналы сөздерді тапқызу.
*Еңбектің наны тәтті,
Жалқаудың жаны тәтті.
*Дос жылатып айтар,
Дұшпан күлдіріп айтар.
Оқушылар бағанның оң жағындағы сөздер мен сол жағындағы сөздерді сәйкестендіреді.
Тақтадағы жұмыспен дұрыс жауаптарын салыстыра отырып өз-өздерін бағалайды.
Әр оқушыға әртүрлі жазу беру
Берілген сөздерді көшіріп жазу.
Көңіл көтеру мақсатында сергіту сәті жасалады.
Суретті пайдаланып алдымен сөз ,сөз тіркесі,топпен бірлесіп сөйлем құрау
Жазылған сөйлемді қиып,келесі топқа беру арқылы қайтадан сөйлем құрап шығару.
Сурет бойынша құраған сөйлемдерін топтар арасында, «бас бармақ» «шапалақтау», «смайлик» арқылы бағалату.
Берілген мақалдардың ішінен қарама-қарсы мағыналы сөздерді теріп жаз.
Төмендегі әр жұптан қарсы мағыналы сөйлемдер ойлап жаз.
Төмендегі әр сөзге қарама-қарсы мағылы сөздерін тауып жаз.
Стикер арқылы өз -өздерін бағалау
«Сөздер тізбегі» бір топ екінші топқа сөз айтады,екінші топ қарама қарсы сөзін табады,үшінші топ сөйлем құрайды.
Сабаққа рефлексия жасау
Электронды оқулықтағы тапсырмаларды орындау арқылы мәндес, және қарама-қарсы мағыналы сөздерді екі бағанға жазу.
Үйге тапсырма :
Сабақ соңында кері байланыс жүргізіледі.
«Блоб» ағашы арқылы бүгінгі сабақты қаншалықты меңгергендерін белгілеу.
Берілген мақалдардың ішінен қарама-қарсы мағыналы сөздерді теріп жаз.
Жақсы бала – қызық,
Жаман бала – күйік.
Ер жігіт ел үшін туады,
Ашу – дұшпан, ақыл – дос.
Жақсы – көпке зейнет,
Жаман – көпке бейнет.
Төмендегі әр жұптан қарсы мағыналы сөйлемдер ойлап жаз.
Қыс-жаз, күн-түн, үлкен-кіші, қараңғы-жарық, аға-іні.
Берілген мақалдардың ішінен қарама-қарсы мағыналы сөздерді теріп жаз.
Жақсы бала – қызық,
Жаман бала – күйік.
Ер жігіт ел үшін туады,
Ашу – дұшпан, ақыл – дос.
Жақсы – көпке зейнет,
Жаман – көпке бейнет.
Төмендегі әр жұптан қарсы мағыналы сөйлемдер ойлап жаз.
Қыс-жаз, күн-түн, үлкен-кіші, қараңғы-жарық, аға-іні.
Берілген мақалдардың ішінен қарама-қарсы мағыналы сөздерді теріп жаз.
Жақсы бала – қызық,
Жаман бала – күйік.
Ер жігіт ел үшін туады,
Ашу – дұшпан, ақыл – дос.
Жақсы – көпке зейнет,
Жаман – көпке бейнет.
Берілген мақалдардың ішінен қарама-қарсы мағыналы сөздерді теріп жаз.
Жақсы бала – қызық,
Жаман бала – күйік.
Ер жігіт ел үшін туады,
Ашу – дұшпан, ақыл – дос.
Жақсы – көпке зейнет,
Жаман – көпке бейнет.
Берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы сөздерді тауып жаз.
Берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы сөздерді тауып жаз.
Берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы сөздерді тауып жаз.
Сөйлемдердің ішінен мәндес, қарама-қарсы және әртүрлі мағыналы сөздерді тауып, астын сыз.
Ағам сәнді, кең үй салмақ болды. Есік алдына топырақ пен құмды үйіп төкті. Жақсы бала көмекке дайын тұрады. Жаман балаға ақыл айтсаң күледі. Биік тау басында бүркіт қалықтап ұшып жүр. Альпинистерге заңғар шың басына шығу қиынға соқты.
Сөйлемдердің ішінен мәндес, қарама-қарсы және әртүрлі мағыналы сөздерді тауып, астын сыз.
Ағам сәнді, кең үй салмақ болды. Есік алдына топырақ пен құмды үйіп төкті. Жақсы бала көмекке дайын тұрады. Жаман балаға ақыл айтсаң күледі. Биік тау басында бүркіт қалықтап ұшып жүр. Альпинистерге заңғар шың басына шығу қиынға соқты.
Сөйлемдердің ішінен мәндес, қарама-қарсы және әртүрлі мағыналы сөздерді тауып, астын сыз.
Ағам сәнді, кең үй салмақ болды. Есік алдына топырақ пен құмды үйіп төкті. Жақсы бала көмекке дайын тұрады. Жаман балаға ақыл айтсаң күледі. Биік тау басында бүркіт қалықтап ұшып жүр. Альпинистерге заңғар шың басына шығу қиынға соқты.
Сөйлемдердің ішінен мәндес, қарама-қарсы және әртүрлі мағыналы сөздерді тауып, астын сыз.
Ағам сәнді, кең үй салмақ болды. Есік алдына топырақ пен құмды үйіп төкті. Жақсы бала көмекке дайын тұрады. Жаман балаға ақыл айтсаң күледі. Биік тау басында бүркіт қалықтап ұшып жүр. Альпинистерге заңғар шың басына шығу қиынға соқты.
Сөйлемдердің ішінен мәндес, қарама-қарсы және әртүрлі мағыналы сөздерді тауып, астын сыз.
Ағам сәнді, кең үй салмақ болды. Есік алдына топырақ пен құмды үйіп төкті. Жақсы бала көмекке дайын тұрады. Жаман балаға ақыл айтсаң күледі. Биік тау басында бүркіт қалықтап ұшып жүр. Альпинистерге заңғар шың басына шығу қиынға соқты.
Следующая цитата
«Ми?а шабуыл» ?дісі бойынша о?ушылар?а ?ткен саба?тар бойынша с?ра?тар ?ойылады, ?р топты? жауабына ?пай ?осылады.
- Лексика нені зерттейді?
- К?сіби с?здер деген не?
- Диалект с?здер деген не?
- Кірме с?здер деген не?
- Жа?а с?здер я?ни неологизм деген не?
- К?нерген с?здер деген не?
ІV Білімді саналы да белсенді ме?геруге о?ушыларды дайындау кезе?і :
?аза? тілі, ?дебиет, тарих п?ндеріне ?атысы с?здер ?р жерге шашыра??ы т?рде ілінеді, 3 топты? о?ушылары ?з тобына топтастырады. Ойын жылдамды??а арнал?анды?тан, б?л ойында тапсыпрманы тез орында?ан топты? ба?асы жо?ары ?ойылады.
М??алім:
- Сонымен, балалар, термин с?здер дегеніміз - ?ылым, техника, ?ндіріс ж?не т.б. саласында?ы арнаулы ??ымдар мен зат атауларын білдіретін с?здер екенін білдік.
Терминдер жеке бір ??ымды білдіретін бол?анды?тан, бір ма?ыналы болып келеді. Терминдерді? ма?ынасы ?р?ашан т?ра?ты болады.
?аза? тіліндегі термин с?здер екі т?рлі жолмен жасалады.
1. Бас?а тілден енген с?зге ?аза? тілінен балама табу:
1)жергілікті ж?не к?не с?здер алын?ан: кеден –таможня, егемен –суверенитет, ?мбебап – универсал, кешен – комплекс, ?арыш – космос.
2)тілімізде бар с?здерді біріктіру ар?ылы термин жаса?ан: отбасы – семья, ?уежай –аэропорт, т?л??жат- паспорт, м?ражай – музей, елта?ба – герб, ?н?ран – гимн.
2. Тілімізге орыс тілі ар?ылы кеоген, ?аза?ша баламалары жо? интернационалды? терминдер. Мысалы: математика терминдері: квадрат, куб, коэффициент т.б. химия терминдері: аммиак, азон, дром, гидрат,т.б. антоним, дисфемизм, диалект, т.б.
Термин с?здерді ?з орнымен д?рыс ?олданып с?йлеу ?рі білімділікті, ?рі тілді? м?дениеттілігін танытады.
?р о?ушы?а жасыл, сары, ?ызыл т?сті кеспе ?а?аздар таратылады. Балалар жа?а та?ырып бойынша
V Жа?а білімді жан-жа?ты ме?геру:
М?тінді о?у
Кітапты жауып, м?тіннен т?сінгендерін жазады.
М?тінді к?шіріп жазып, термин с?здерді белгілеу.
Доппен ойнайтын та?ы ?андай сорт т?рлерін білесі?дер? Оларда ?андай термин с?здер бар?
Тап?ырлар?а «Венн диаграммасы»
К?сіби с?здер мен кірме с?здерді жазып, орта? ?асиетін табу.
Ойшылдар?а «Ойлан, тап» ?дісі
?рт?рлі п?ндерге диалект с?здер берілген, солар ?ай п?нге жататынын топтастыру.
А.Байт?рсыновты? о?улы?тары, ма?алалары, ?аза? тіліні? грамматика саласыны? ?алыптасуына негіз болды. ?алым морфология мен синтаксис салаларын арнайы зерттеп, о?ушылар?а т?сінікті, же?іл тілмен жеткізуге тырысты. Осы е?бектер ар?ылы с?з тіркесі, с?йлем, бастауыш, баяндауыш, зат есім, етістік, толы?тауыш, т.б. атаулар ?алыптасып, т?ра?талды.
Халы? фольклоры мен поэзиясыны? негізі сол тайпалар шы?ар?ан ертегі, а?ыз, ма?ал-м?телдерде жатыр. Батырларды? Отаншылды? сезімі, батырлы? эпостар, жастарды? адал махаббаты, алма?айып та?дыры жырлан?ан лиро-эпикалы? дастандар ?азіргі ?аза? ?дебиетіні? ?з алдына мол м?расы болып саналады.
?аза? тілі (математика)
Кесінділерді ?лшеу ?шін ?рт?рлі ?лшеу ??ралдары ?олданылады. Осындай е? ?арапайым ??ралды? бірі-б?лік сызы?тары т?сірілген сыз?ыш.
Ал?ырлар?а «Ішіне-сыртына» стратегиясы
К?сіби с?здер мен термин с?здерді жазу
VІ Саба?ты бекіту:
3 минутты? эссе
- Б?гін сізді? ойы?ызша не ма?ызды болды?
- ?ай с?ра? есі?ізде жа?сы са?талды?
- Сізге б?гін не т?сініксіз болды?
?орытындылау:
Сонымен, балалар, б?гін саба?б?рімізгет?сініктіболды деп ойлаймын. Саба??а ?атысып отыр?андары?ыз ?шін рахмет!
Следующая цитата
?)дамытушылы?: Елестету ар?ылы шы?армашылы? ойлау ?абілеттерін,бай?а?ышты?ын, тапсырмалар орындау ар?ылы о?ушыларды? с?здік ?орын, тілін дамыту.
б)т?рбиелік: С?здерді байланыстырып с?йлеуге жатты?тыру, о?ушыларды жина?ылы??а, е?бекс?йгіштікке, адамгершілікке, ту?ан хал?ыны? салт - д?ст?рін ??рметтеуге т?рбиелеу.
а)Білімділік: Еліктеу с?здерді? ма?ыналы? ерекшелігін таныту, с?здік ?орларын дамыту, білім, білік да?дыны ?алыптастыру.
К?рнекілік:
Интерактивті та?та, ?лестірмелі ?а?аз, плакат, бор
?діс-т?сіл:
С?ра?-жауап, баяндау, тест ж?мысы, ізденушілік, салыстыру.
1-кезе?: ?йымдастыру, дайынды?, саба??а ж?мылдыру, жа?ымды к??іл-к?й ту?ызу, ынталандыру. Саба?ымызды бастамас б?рын мен сендерді? б?гінгі к??іл – к?йлері?ді білмекпін.К??іл – к?йлері? ?андай? Ендеше к??іл – к?йлері?ді к?теру ?шін бір – бірімізге б?гінгі саба??а с?ттілік тілеп, ала?анымызбен бір – бірімізге жылы лебімізді білдірейік. Жа?сы к??іл – к?йлері? к?терілген сия?ты.
3-кезе?: Жа?а саба?: Жа?а ??ымдар, жа?а білім беру
Т?рлі дыбыстар?а еліктеуден туында?ан еліктеу с?здер К?ру ар?ылы сипаттайтын еліктеу с?здер Тарс, сарт - с?рт, тасыр - т?сыр, салдыр - г?лдір, арс - арс, т. б. Ма? - ма?, сыл?, жалт, морт, ?иса? - ?иса?, ербе? - ербе? т. б. Се?дей т?тас?ан сіреу ?арды мы?ты аттар к?тірлетіп б?зып келеді. Кейде с?л н?рсеге еле? етіп, ??ла?тарын тіге ?алады. Сол т?я?тары сіреу ?арды к?рт - к?рт бас?ан сайын, жалдары дір - дір етеді. Те?із беттен жапала?тап ?ар жауып т?р. С?йлемдердегі еліктеу с?здерді? ма?ыналы? т?рлерін ажыратып, с?йлемдегі к?тірлетіп. деген с?здер айналада?ы ??былыстар мен заттарды? дыбыстарына, сырт?ы т?ріне, ?имыл - ?рекеттеріне еліктеуден ту?ан. Ендеше, олар еліктеу с?здер деп аталады. Ой ?оз?ау а) ?аз ?а??ылдайды, ?ар?а ?ар?ылдайды, сауыс?ан шы? - шы? етеді, ба?а ба?ылдайды, жылан ысылдайды, ит ырылдайды, тауы? ?ыт - ?ыттайды. ?) жымы?дау, сыл? - сыл?, са? - са?, ?ар? - ?ар?, ыржы? - ыржы?, жымиып к?лу, ши? - ши? к?лу, ыржа?тау. 4) «Ойлан, тап!» айдарымен о?ушылар ?дебиет п?нінен ?ткендерін еске т?сіріп, тапсырма орындайды. а) Ж?регім л?п - л?п етіп, ал?ымыма ты?ылады. Б. Со?па?баев «Мені? атым ?ожа» ?) ?зі ??п - ?у болып сыл? етіп ??лап бара жатыр. Б. Со?па?баев «Мені? атым ?ожа» б)Ая?ы тайып кетті де, ары??а к?мп етті. (Тере? су)
г) А?ша ма?дайлы, ке? с?лу ж?зді ?мітей ашы? ?нмен сы?? - сы?? етіп, ?й ішіне естірте к?леді.
4-кезе? Жа?а саба?ты бекіту.
«Сергіту» с?ті 1. ?ал?и?ан ?зын ??ла?ы, Еле?деп ?ор?ып т?рады. (?оян) 2. Тарпа? - тарпа? тарби?ан, Т?рі жаман жарби?ан.(тасба?а) 3. К?к к?йлекті же?ешем, К?лбе? - к?лбе? етеді. Желмен ?шып кетеді, Жер т?біне жетеді. (т?тін) 4. Жылт - жылт еткен, Жырадан ?ткен. (су) 5. Ая?ы біреу, ?олы жо?, Шиыр - шиыр жолы к?п. (?аламсап) Шы?армашылы? ж?мыс. Жайлауда. (суретпен ж?мыс) мына с?здерді ?атыстырып м?тін ??ру: ?арш - ?арш, ма? - ма?, абыр - сабыр, дабыр - д?быр. Кеспе ?а?аздармен ж?мыс (морфологиялы? талдау)
5-кезе?. ?йге тапсырма
Еліктеу с?здерді ?атыстырып, 2 - 3 ма?ал - м?тел жазып келу.
Фонетикалы? талдау, септеу
6-кезе?: Ба?алау:
Саба?та о?ушыларды? тапсырманы ?алай орындап шы?уларына байланысты ба?аланады.
Следующая цитата
?)дамытушылы?: Елестету ар?ылы шы?армашылы? ойлау ?абілеттерін,бай?а?ышты?ын, тапсырмалар орындау ар?ылы о?ушыларды? с?здік ?орын, тілін дамыту.
б)т?рбиелік: С?здерді байланыстырып с?йлеуге жатты?тыру, о?ушыларды жина?ылы??а, е?бекс?йгіштікке, адамгершілікке, ту?ан хал?ыны? салт - д?ст?рін ??рметтеуге т?рбиелеу.
а)Білімділік: Еліктеу с?здерді? ма?ыналы? ерекшелігін таныту, с?здік ?орларын дамыту, білім, білік да?дыны ?алыптастыру.
К?рнекілік:
Интерактивті та?та, ?лестірмелі ?а?аз, плакат, бор
?діс-т?сіл:
С?ра?-жауап, баяндау, тест ж?мысы, ізденушілік, салыстыру.
1-кезе?: ?йымдастыру, дайынды?, саба??а ж?мылдыру, жа?ымды к??іл-к?й ту?ызу, ынталандыру. Саба?ымызды бастамас б?рын мен сендерді? б?гінгі к??іл – к?йлері?ді білмекпін.К??іл – к?йлері? ?андай? Ендеше к??іл – к?йлері?ді к?теру ?шін бір – бірімізге б?гінгі саба??а с?ттілік тілеп, ала?анымызбен бір – бірімізге жылы лебімізді білдірейік. Жа?сы к??іл – к?йлері? к?терілген сия?ты.
3-кезе?: Жа?а саба?: Жа?а ??ымдар, жа?а білім беру
Т?рлі дыбыстар?а еліктеуден туында?ан еліктеу с?здер К?ру ар?ылы сипаттайтын еліктеу с?здер Тарс, сарт - с?рт, тасыр - т?сыр, салдыр - г?лдір, арс - арс, т. б. Ма? - ма?, сыл?, жалт, морт, ?иса? - ?иса?, ербе? - ербе? т. б. Се?дей т?тас?ан сіреу ?арды мы?ты аттар к?тірлетіп б?зып келеді. Кейде с?л н?рсеге еле? етіп, ??ла?тарын тіге ?алады. Сол т?я?тары сіреу ?арды к?рт - к?рт бас?ан сайын, жалдары дір - дір етеді. Те?із беттен жапала?тап ?ар жауып т?р. С?йлемдердегі еліктеу с?здерді? ма?ыналы? т?рлерін ажыратып, с?йлемдегі к?тірлетіп. деген с?здер айналада?ы ??былыстар мен заттарды? дыбыстарына, сырт?ы т?ріне, ?имыл - ?рекеттеріне еліктеуден ту?ан. Ендеше, олар еліктеу с?здер деп аталады. Ой ?оз?ау а) ?аз ?а??ылдайды, ?ар?а ?ар?ылдайды, сауыс?ан шы? - шы? етеді, ба?а ба?ылдайды, жылан ысылдайды, ит ырылдайды, тауы? ?ыт - ?ыттайды. ?) жымы?дау, сыл? - сыл?, са? - са?, ?ар? - ?ар?, ыржы? - ыржы?, жымиып к?лу, ши? - ши? к?лу, ыржа?тау. 4) «Ойлан, тап!» айдарымен о?ушылар ?дебиет п?нінен ?ткендерін еске т?сіріп, тапсырма орындайды. а) Ж?регім л?п - л?п етіп, ал?ымыма ты?ылады. Б. Со?па?баев «Мені? атым ?ожа» ?) ?зі ??п - ?у болып сыл? етіп ??лап бара жатыр. Б. Со?па?баев «Мені? атым ?ожа» б)Ая?ы тайып кетті де, ары??а к?мп етті. (Тере? су)
г) А?ша ма?дайлы, ке? с?лу ж?зді ?мітей ашы? ?нмен сы?? - сы?? етіп, ?й ішіне естірте к?леді.
4-кезе? Жа?а саба?ты бекіту.
«Сергіту» с?ті 1. ?ал?и?ан ?зын ??ла?ы, Еле?деп ?ор?ып т?рады. (?оян) 2. Тарпа? - тарпа? тарби?ан, Т?рі жаман жарби?ан.(тасба?а) 3. К?к к?йлекті же?ешем, К?лбе? - к?лбе? етеді. Желмен ?шып кетеді, Жер т?біне жетеді. (т?тін) 4. Жылт - жылт еткен, Жырадан ?ткен. (су) 5. Ая?ы біреу, ?олы жо?, Шиыр - шиыр жолы к?п. (?аламсап) Шы?армашылы? ж?мыс. Жайлауда. (суретпен ж?мыс) мына с?здерді ?атыстырып м?тін ??ру: ?арш - ?арш, ма? - ма?, абыр - сабыр, дабыр - д?быр. Кеспе ?а?аздармен ж?мыс (морфологиялы? талдау)
5-кезе?. ?йге тапсырма
Еліктеу с?здерді ?атыстырып, 2 - 3 ма?ал - м?тел жазып келу.
Фонетикалы? талдау, септеу
6-кезе?: Ба?алау:
Саба?та о?ушыларды? тапсырманы ?алай орындап шы?уларына байланысты ба?аланады.
Читайте также: